CEDAW-Comité stelt nadere vragen aan Nederland

De werkgroep van het CEDAW-Comité die in de pre-session in Genève tijdens de 45e CEDAW-vergadering de 5e regeringsrapportage besprak heeft haar huiswerk goed gedaan. De half maart gepubliceerde List of issues and questions bevat 30 punten waarop het Comité graag nadere informatie zou ontvangen.
Niet alleen is de regeringsrapportage zelf goed bestudeerd, net als de NGO’s notes, maar ook is nagegaan wat andere VN-comité’s en speciale rapporteurs over diverse onderwerpen hebben aanbevolen.

Een deel van de vragen lijken rechtstreeks ontleend aan de onderwerpen die de NGO’s naar voren hebben gebracht. Bijvoorbeeld over de doorwerking van het VN-vrouwenverdrag in de Nederlandse rechtsorde (punt 4) en over de hoge inkomenseisen die gehanteerd worden bij gezinshereniging (punt 26). Dat laatste had ook de aandacht van het Mensenrechtencomité getrokken, die in oktober 2008 een List of issues aangaande de bespreking van de vierde Nederlandse rapportage aangaande het Internationale Verdrag inzake Burgerlijke en Politieke Rechten had gepubliceerd:(punt 19). We zullen de nadere informatie uit de NGO’s notes meegeven aan het NJCM dat ten behoeve van de bespreking van het BuPo-rapport nog een aanvullende schaduwrapportage zal maken. Het Netwerk had in de zomer van 2008 ook bijgedragen aan het BuPo-schaduwrapport.

Andere punten vloeien voort uit de Concluding Comments van het CEDAW-Comité over de 4e regeringsrapportage. Bijvoorbeeld de herinvoering van de zwangerschapsuitkering van zelfstandig werkende vrouwen (19). Het Comité wil weten of een compensatie is overwogen voor de vrouwen die zwanger waren tussen intrekken van de ene regeling en invoeren van de andere.

Een paar keer wordt gevraagd wat de regering heeft gedaan met de aanbevelingen van de Speciale Rapporteur over Geweld tegen Vrouwen. Bijvoorbeeld wat betreft de stereotype dichotomie tussen geëmancipeerde autochtone Nederlandse vrouwen en onderdrukte migranten vrouwen (9) en de gegenderde aard van eergerelateerd geweld (14).
De zorg van het VN-Comité tegen martelingen over de negatieve effecten van de nieuwe Vreemdelingenwet komt zowel in de BuPo-lijst (6) als in die van CEDAW voor (22). CEDAW koppelt het echter ook nog aan de zorg van de Speciale Rapporteur: de versnelde procedure maakt het extra moeilijk voor vrouwen met traumatische ervaringen, zoals verkrachting. Dit zullen we ook nog meegeven ten behoeve van de aanvullende schaduwrapportage BuPo.

We hebben het ook al naar voren gebracht in de consultatie met civil society die het Ministerie van Buitenlandse Zaken vandaag organiseerde voorafgaande aan de beantwoording van de List of issues. Wellicht kunnen we dit als good practice meenemen naar de Directie Emancipatie van het Ministerie van OC&W. Overleg met de NGO’s vóór de antwoorden naar Genève worden gestuurd. Dat zal het CEDAW-Comité zeker waarderen, want dat vraagt ook al naar de betrokkenheid van de NGO’s bij het tot stand komen van de 5e regeringsrapportage (2).

Leontine Bijleveld

PS: punt om in te gaten te houden is dat het CEDAW-Comité naar andere pagina's in de regeringsrapportage verwijst. Het op de VN-site gepubliceerde stuk is ongeveer twee maal zo veel pagina's (de inhoudsopgave waar het mee begint klopt dan ook niet)

VN-Vrouwenverdrag - De positie van lesbische, biseksuele en transgender vrouwen

De aftrap is genomen. Op 5 maart hebben we, Leontine Bijleveld en Linda Mans (niet op de foto), als kersvers aangestelde coördinatoren/auteurs deelgenomen aan de vergadering van het Netwerk VN-Vrouwenverdrag. Aan ons de taak om vanuit het Netwerk commentaren van NGO’s op de regeringsrapportage en overige kanttekeningen bij de implementatie van het VN-Vrouwenverdrag in Nederland bundelen. Na de vergadering hebben de vorige coördinatoren/auteurs, Margreet de Boer en Marjan Wijers, ons een eerste briefing gegeven over de 'ins and outs' van deze taak.

Een manier om informatie voor de schaduwrapportage van het VN-Vrouwenverdrag te verzamelen is het organiseren van expertbijeenkomsten. Op deze manier kunnen we thema’s verder uitdiepen en samen zoeken naar aanknopingspunten in het verdrag.

COC Nederland heeft een geweldig voorbeeld gegeven. Op maandag 16 maart zorgden Björn van Roozendaal en Renate Hartkamp ervoor dat vertegenwoordigers van organisaties als Movisie, Femfusion, Rutgers Nisso Groep, Stichting Ondersteboven en het Sociaal Cultureel Planbureau bij elkaar kwamen. Geen van de deelnemers had ervaring met het VN-Vrouwenverdrag, dus een uitleg van Leontine over de geschiedenis van het verdrag en implicaties ervan was erg welkom.

Tijdens een eerste brainstorm hebben we een inventarisatie gemaakt van mensenrechten issues die in Nederland door lesbische, biseksuele en transgender vrouwen worden ervaren. Deze inventarisatie vormt basis voor input die COC Nederland wil geven aan de schaduwrapportage die door Nederlandse NGO’s ingediend zal worden. Uniek, want nog niet eerder zijn deze issues aan de orde gekomen in Nederlandse regeringsrapportages en schaduwrapportages.

Het was eerst zoeken naar een insteek, maar uiteindelijk passeerden heel wat thema’s de revue. Een paar voorbeelden:
- de sfeer en omstandigheden op scholen, in hoeverre is het veilig om voor je seksuele oriëntatie uit te komen, als leerling of als leerkracht;
- de Nederlandse wetgeving maakt het pas mogelijk om van geslacht te mogen veranderen nadat sterilisatie heeft plaatsgevonden;
- juridische ouderschap van de lesbische meemoeder;
- positieve verandering in overheidsbeleid: de overheid geeft kleine(re) financiële injecties om LBT gemeenschappen van binnenuit te stimuleren.

Nu is het puzzelen om deze en andere onderwerpen die werden genoemd te koppelen aan het VN-Vrouwenverdrag. Een andere uitdaging is de grote culturele kloof binnen het CEDAW. Sommige leden willen discriminatie op grond van seksuele oriëntatie niet noemen in de CEDAW-rapporten, terwijl andere dat wel willen. Meer informatie hierover kun je lezen in het maartnummer van OPZIJ (bijdrage van Ruth Hopkins).

(Foto's: Louise Verbree - uit de reeks Facing Lesbian Lives)