General Discussion over Gender Stereotypes

Op naar de General Discussion over Gender Stereotypes, vanmiddag 17 februari 2025 in het Palais des Nations. 

Gisteravond spraken Zaza van de Koppel en ik Rhoda Reddock uit Trinidad, al zes jaar lid van CEDAW. Rhoda gaf meer dan 40 geleden les op het Institute of Social Studies in Den Haag in het eerste curriculum Women and Development, terwijl ze ook een PHD aan de Universiteit van Amsterdam deed. Ireen Dubel, al 40 jaar mijn partner, was een van de studenten destijds met jongere en oudere feministes uit alle werelddelen. Zij zouden elkaar nog jarenlang tegenkomen op belangrijke internationale fora de afgelopen decennia.

 

We zijn hier om de half-day of general discussion on gender stereotypes bij te wonen. CEDAW gaat een nieuwe Algemene Aanbeveling 41 maken over dit onderwerp. Het Netwerkwerk VN-Vrouwenverdrag heeft een position paper ingediend, waarvan Zaza de penvoerder was. Inmiddels hebben 44 Nederlandse Ngo’s zich achter het paper geschaard (zie link hierboven). We hebben ook een mondelinge interventie voorbereid, die max. 3 minuten mag duren. Zaza zal ‘m uitspreken. Of het er van komt is de vraag. Rhoda vertelde gisteren dat er zich al 14 sprekers namens State Parties hebben aangemeld, hoeveel ngo’s wist ze niet, maar er zijn ook video boodschappen (maximale duur 3 minuten per presentatie). Ze vertelde ook dat ze net zelf het verzoek had gekregen om haar ‘Introductory remarks’ als co-Chair of the CEDAW Working Group on gender stereotypes te bekorten tot twee minuten.

 

Ter voorbereiding las ik de afgelopen dagen verschillende written submissions die op de CEDAW-website te vinden zijn (link zie boven). Ze waren niet allemaal te openen (die van het Netwerk ook niet – ik heb het CEDAW-secretariaat hiervan verwittigd en ze zou haar collega’s vragen de storing op te lossen). Wat er wel te openen was is een bont scala. Uitstekend gedocumenteerde bijdragen van bijvoorbeeld Amnesty International en bijvoorbeeld Advocates for Human Rights, the International Center for Advocates Against Disrcrimination (ICAAD) en de Global Allaince against Traffic in Women (GAATZ). Maar ook vele van organisaties als Nordic Model Now! en vergelijkbare ngo’s die sekswerk nog verder willen criminaliseren. Een andere lobby die sterk vertegenwoordigd lijkt zijn degenen die af willen van het begrip gender en het in ieder geval niet deze nieuwe Algemene Aanbeveling willen hebben staan. Soms in korte, stevige statements, andere is lange wat verwarrende betogen – zoals een gepensioneerd Australisch psychologe die kortweg een paper dat ze maanden geleden schreef voor de Australische Human Rights Commission inzond. Ook de Australian Feminist for Women’s Rights willen terug naar het bestrijden van sex-based violence en plaatsen stevige vraagtekens bij het begrip intersectionaliteit.

 

Daar krijgt de CEDAW Working Group nog een hele kluif aan. Hierbij moet opgemerkt worden dat het vervolg van dit traject met betrekking tot de Algemene Aanbeveling over gender Stereotypes nog hoogst onzeker is. CEDAW heeft geen stafcapaciteit om de werkgroep te ondersteunen. Er is nog geen State Party gevonden die het proces wil ondersteunen zodat een staflid kan worden aangetrokken, zoals Frankrijk dat deed met de vorige Algemene Aanbeveling No. 40 (2024) on the equal and inclusive representation of women in decision-making process (lees hierover meer).

 

Rhoda vertelde ook dat het werk van alle VN-mechanisms, zoals het in het jargon heet, op dit moment erg onzeker is, ook van CEDAW. Of er na april bijeenkomsten, zoals een CEDAW-sessie, kunnen plaatsvinden is nog niet bevestigd. De financiële situatie is alleen maar meer precair geworden sinds Trump met zijn decreten is begonnen. Stagiaires die een arbeidscontract in het vooruitzicht hadden, kunnen weer naar huis, om een ander voorbeeld te noemen.  

Kortom: of sessie 92 in oktober, inclusief de constructieve dialoog van CEDAW met Nederland, door gaat is hoogst onzeker.

 

Nu eerst zometeen de General Discussion on Gender Stereotypes.

 

Leontine Bijleveld, penningmeester Netwerk VN-Vrouwenverdrag

Gelijke politieke participatie: werk aan de winkel

In welk jaar ratificeerde Nederland het VN-Vrouwenverdrag? Op welke plek staat Nederland in de Global Gender Gap Index van 2024, op het gebied van Political Empowerment? Zo maar wat vragen uit de korte quiz die Politica, WO=MEN Dutch Gender Platform en het Gender Meer Partijen Initiatief (Gender MPI) samen met Eerste Kamerleden organiseerden op 9 december. Als onderdeel van een bijeenkomst met het thema: ‘Inclusieve besluitvorming maakt het verschil!’. Het Netwerk VN-Vrouwenverdrag verzorgde een korte introductie van het VN-Vrouwenverdrag en Algemene Aanbeveling nummer 40 in Nieuwspoort.

Het VN-Vrouwenverdrag: bindend en resultaatverplichting

Het VN-Vrouwenverdrag, officieel de Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (CEDAW), is een belangrijk mensenrechtenverdrag dat Nederland in 1991 ratificeerde. Het verplicht staten (en is dus bindend) om vrouwen te beschermen tegen discriminatie en hun positie te verbeteren, niet alleen door wetten aan te passen, maar ook door concrete gelijkheid in de praktijk te realiseren. Het Verdrag verplicht de staat er ook voor te zorgen dat andere partijen zoals bedrijven en verenigingen vrouwen niet discrimineren.

Belang van monitoring en schaduwrapportages

Elke vier jaar wordt de naleving van het Verdrag door landen beoordeeld door het CEDAW-Comité, een groep van 23 onafhankelijke experts. Naast regeringsrapportages speelt de inbreng van maatschappelijke organisaties een cruciale rol. Deze organisaties leveren zogenaamde schaduwrapportages, waarin zij de situatie aanvullen en becommentariëren. Voor de komende Constructieve Dialoog met Nederland, gepland in oktober 2025, heeft het Netwerk VN-Vrouwenverdrag samen met veel andere ngo's en experts een schaduwrapportage opgesteld. Een coalitie van negentig ngo’s heeft zich erachter geschaard. Die schaduwrapportage dient als waardevolle input voor een objectieve beoordeling door het CEDAW-Comité.

Toekomstperspectief: reuring en samen werken aan (politieke) gelijkheid

Het VN-Vrouwenverdrag blijft een belangrijk instrument om gelijke rechten te bevorderen, maar de implementatie vraagt erom dat we ons voortdurend blijven inzetten en samen reuring maken. De uitdagingen van gelijke politieke participatie zijn niet de minste. Nederland staat op dit moment op plek 23 wat betreft 'Political Empowerment' in de Global Gender Gap Index. Dat kan veel beter.

Hoe zetten we, en houden we, gendergelijkheid en vrouwenrechten op de politieke agenda? Gelijke en inclusieve vertegenwoordiging van vrouwen in al hun diversiteit is essentieel voor effectieve besluitvorming. Wereldwijd staan we voor steeds complexere uitdagingen. Van de klimaatcrisis tot vredes- en veiligheidsprocessen, en technologische vraagstukken zoals AI tot de ongelijkheid in ons handelssysteem. Oplossingen zijn effectiever, wanneer vrouwen onderdeel zijn van de politieke besluitvorming over uitdagingen zoals deze. De nieuwe VN-Vrouwenverdrag, Aanbeveling 40, benadrukt dit.

Algemene Aanbeveling 40 als routekaart

Algemene Aanbeveling 40 geven staten, maar ook ons als maatschappelijk middenveld, een routekaart en handelingsperspectief om inclusieve besluitvorming werkelijkheid te maken. Werk aan de winkel. Iets dat alle drie de co-hosts van dit Gender MPI – Eerste Kamerleden: Fatimazhra Belhirch (D66), Artie Ramsodit (GroenLinks-PvdA) en Gaby Perin-Gopie (Volt) – tijdens het evenement meermaals bevestigden: als samenleving en als politieke partijen moeten we, nu nog meer dan ooit, meer doen dan alleen praten over gelijkheid. We moeten gendergelijkheid zichtbaar maken in al onze acties, in onze beleidsvorming, en we moeten het goede voorbeeld geven. Deze bijeenkomst was daarvoor een mooi startschot.

 

Linda Mans

 

Onze Schaduwrapportage 2.0: Een Belangrijke Stap voor Vrouwenrechten in Nederland

door Linda Mans, Janna Visser en Petra Snelders   

16 juli 2024

Als schrijfteam van het Netwerk VN-Vrouwenverdrag zijn we trots dat we namens maar liefst 90 ondertekenaars, onze schaduwrapportage 'Mind the Gap: Addressing Policy Gaps in Women’s Rights' met het CEDAW-comité hebben gedeeld. Deze schaduwrapportage is een belangrijk document dat de grootste knelpunten in de Nederlandse wetgeving en beleid op het gebied van vrouwenrechten blootlegt, zoals beschreven in de artikelen van het VN-Vrouwenverdrag.

De schaduwrapportage 'Mind the Gap' identificeert en analyseert de beleidslacunes die nog steeds bestaan in Nederland en biedt concrete informatie voor het CEDAW-comité om kritisch met de overheid in gesprek te gaan. Ondanks de vooruitgang die in de afgelopen jaren is geboekt, toont ons rapport aan dat er nog veel werk aan de winkel is voordat gendergelijkheid een realiteit is in ons land. Het VN-Vrouwenverdrag speelt in de bescherming van de rechten van alle vrouwen en meisjes in Nederland een kritieke rol.

De zorgen en vragen van het maatschappelijk middenveld over vrouwenrechten in Nederland vormen de leidraad van de schaduwrapportage. NGOs uiten hun bezorgdheid over het feit dat de regering vasthoudt aan genderneutraal beleid, terwijl een genderresponsieve en intersectionele benadering ontbreekt op cruciale gebieden zoals gendergerelateerd geweld, mensenhandel en discriminatie op de arbeidsmarkt. Het gevoerde beleid versterkt vaak genderstereotypen in plaats van ze tegen te gaan. Daarnaast komt naar voren dat de COVID-19 pandemie de bestaande genderongelijkheden nog verder heeft blootgelegd.  

Onze schaduwrapportage dient als leidraad voor het CEDAW-comité bij haar constructieve dialoog met de Nederlandse overheid, een belangrijk moment dat nu gepland staat voor februari 2025 in Genève. Deze sessie, oorspronkelijk gepland voor oktober 2024, is door omstandigheden verplaatst. Het feit dat zoveel maatschappelijke organisaties de schaduwrapportage hebben ondertekend, benadrukt het belang en de urgentie van de kwesties die we aan de orde stellen. Wij zullen ook in Genève zijn. Vlak voor de constructieve dialoog krijgen we nog een korte gelegenheid om onze visie te geven en hebben we de mogelijkheid om de comitéleden tijdens informele contacten (in de wandelgangen) van aanvullende informatie te voorzien.

We zijn de vele maatschappelijke organisaties die ons informatie hebben aangeleverd bijzonder erkentelijk. Alleen op die manier kan het CEDAW-comité goed inzicht krijgen in de situatie van vrouwen en meisjes in Nederland. Het grote aantal ondertekeningen van onze schaduwrapportage getuigt van een breed gedragen behoefte aan verandering en versterking van vrouwenrechten. Deze collectieve steun is cruciaal om de aandacht van beleidsmakers te vestigen op de urgente problemen die nog steeds bestaan en om hen aan te moedigen effectieve maatregelen te nemen.

Eind dit jaar, als voorbereiding op de constructieve dialoog, organiseert het Netwerk VN-Vrouwenverdrag een achterbanbijeenkomst om samen met het maatschappelijk middenveld prioriteiten vast te stellen voor onze lobby. Een uitnodiging hiervoor volgt.

Samen blijven we ons inzetten voor een Nederland waarin gendergelijkheid de norm is en waarin de rechten van alle vrouwen en meisjes volledig worden beschermd en gerespecteerd. We kijken uit naar de constructieve dialoog in februari 2025 en hopen dat onze schaduwrapportage een waardevolle bijdrage zal leveren aan dit belangrijke proces.

Definitieve schaduwrapportage VN-Vrouwenverdrag 2.0 klaar: oproep tot ondertekenen

Het afgelopen jaar heeft het Netwerk VN-Vrouwenverdrag input verzameld voor de inhoud van de schaduwrapportage 2.0 in het kader van de 7de rapportagecyclus. Zo hebben we onder andere verschillende expertmeetings georganiseerd om tot een overzicht van prangende kwesties te komen die we aan het CEDAW-Comité voorleggen. Deze input zal het CEDAW-Comité gebruiken om de Nederlandse overheid, later dit jaar in oktober, te bevragen tijdens de constructieve dialoog. 

Oproep om de schaduwrapportage 2.0 te ondertekenen
Voordat we de definitieve schaduwrapportage 2.0 versturen naar het CEDAW-Comité, is er nog de gelegenheid voor maatschappelijke organisaties om deze te ondertekenen. Hoe meer ondertekenaars, hoe krachtiger het geluid van het maatschappelijk middenveld. 

Mocht je geïnteresseerd zijn om namens jouw organisatie de schaduwrapportage 2.0 te ondertekenen, neem dan contact op met het Netwerk via schaduwrapportage@gmail.com. Dan sturen we je graag de definitieve rapportage toe. Deadline voor de ondertekening is 18 juni 2024. 

Hoe nu verder?
In september zal het Netwerk VN-Vrouwenverdrag, in overleg met het maatschappelijk middenveld tijdens een georganiseerde middag prioriteiten bepalen voor haar lobby. Een uitnodiging hiervoor volgt nog voor de zomer!

In oktober (de exacte datum moet nog vastgesteld worden) zal een delegatie van het Netwerk VN-Vrouwenverdrag afreizen naar Genève om de constructieve dialoog bij te wonen. Dit is de dag waarop het CEDAW-Comité met de Nederlandse regering in gesprek gaat over de stand van zaken van vrouwenrechten in Nederland. Wij zijn aanwezig om aanvullende informatie te geven. 

Rapport “Dubbel benadeeld” veelvuldig onder de aandacht

De discriminatie van vrouwen en meisjes met een beperking is een groot probleem in Nederland, stelt het rapport “Dubbel benadeeld: Een overzicht van knelpunten en discriminatie van vrouwen en meisjes met een beperking in Nederland vanuit intersectioneel perspectief”. De inzichten die in het rapport naar voren komen hebben veel aandacht gekregen. Onder meer de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) besteedde er een nieuwsbericht aan.

 

Verhoogd risico op geweld, uitbuiting en misbruik

Met Internationale Vrouwendag in zicht, publiceerden het Netwerk VN-Vrouwenverdrag en de Alliantie VN-Verdrag Handicap het rapport over vrouwen met een beperking. Met dit overzicht wilden we voor het voetlicht brengen dat vrouwen met een beperking dubbel worden benadeeld. Ze lopen bijvoorbeeld een verhoogd risico op geweld, uitbuiting en misbruik komt door een combinatie van factoren, zoals financiële afhankelijkheid, afhankelijkheid van zorg, stereotypering en gebrek aan toegang tot hulp en ondersteuning.

Groot gebrek aan data

Ook het feit dat er een groot gebrek aan data is over de positie van mensen met een beperking in Nederland, met name genderspecifieke data, vraagt om aandacht. Dit maakt het monitoren van de positie van vrouwen met een beperking erg lastig, zo niet onmogelijk.

Schrijnend beeld

De bevindingen schetsen een schrijnend beeld van meervoudige discriminatie en ongelijkheid. Ook laten ze zien dat de verplichtingen die uit het VN-Verdrag Handicap en het VN-Vrouwenverdrag  voortvloeien, nog onvoldoende zijn geborgd. Nu we deze informatie op een rij hebben gezet, helpt het ons als Netwerk VN-Vrouwenverdrag en Alliantie VN-Verdrag Handicap om richting de Verenigde Naties (VN) te rapporteren over de specifieke situatie van vrouwen en meisjes (inclusief trans en non-binaire personen) met een beperking in Nederland.

Positie van vrouwen met een beperking flink verbeteren

Op LinkedIn, Facebook en andere socialmediakanalen is het rapport veelvuldig gedeeld. Daarnaast besteedden Sociaal Web, Nationale Zorggids, Zorgbestuurders, Ziekenhuismanagement, Zorg+Welzijn, Federatie van gehandicaptenorganisatie in Limburg (FGL), en dus ook VNG, aandacht aan het rapport. We hopen dat de bevindingen in het rapport nog verder hun weg vinden naar de nationale en lokale overheden om de positie van vrouwen met een beperking flink te verbeteren.

Lees het rapport hier.

 

 

Reflectie expertbijeenkomst schaduwrapportage 2.0

Maandag 18 september kwamen activisten, ervaringsdeskundigen, vertegenwoordigers van non-gouvernementele organisaties en onderzoekers bijeen voor een inspirerende start van de Schaduwrapportage 2.0 van het VN-Vrouwenverdrag. De algemene expertbijeenkomst, gehouden in de sfeervolle setting van de Kargadoor te Utrecht, bracht een diverse groep samen om belangrijke kwesties te bespreken die in deze tweede schaduwrapportage aan het CEDAW-Comité voorgelegd moeten worden.

De middag stond in het teken van inhoudelijke gesprekken over strategie, lobby, en de essentiële thema's die in de Schaduwrapportage 2.0 moeten worden belicht. De deelnemers deelden hun expertise en inzichten over een breed scala aan kwesties die van invloed zijn op de rechten en positie van vrouwen in Nederland. Dit omvatte thema's zoals geweld tegen vrouwen, maatschappelijke participatie, discriminatie in al haar vormen, racisme, en het vluchtelingen- en migratiebeleid.

Een van de belangrijkste doelen van deze bijeenkomst was het verzamelen van waardevolle input voor het schrijfteam van de Schaduwrapportage 2.0. In dit opzicht was de bijeenkomst zeer geslaagd. De deelnemers brachten informatie en perspectieven naar voren, die nu als basis dienen voor het schrijfproces van de rapportage. Deze input, samen met de nog te verzamelen bijdragen, is van grote waarde bij het samenstellen van onze informatie en suggesties voor vragen aan de regering, die we met het CEDAW-Comité willen delen. 

Verdere planning schaduwrapportage 2.0

Het enthousiasme en de geweldige input tijdens de expertbijeenkomst hebben het momentum voor de Schaduwrapportage 2.0 versterkt. De verdere planning omvat een paar stappen. De eerste stap is het verzamelen van nog meer input en staat hieronder verder toegelicht. 

Graag organiseren we de komende maanden verschillende focusgroepen over specifieke onderwerpen, waarbij we heel graag samenwerken met organisaties en experts die zo’n bijeenkomst zouden willen hosten. Als je suggesties hebt hiervoor, laat het ons weten! (schaduwrapportage@gmail.com) 

Nadat we zoveel mogelijk input hebben verzameld (in het laatste kwartaal van dit jaar en eerste kwartaal van volgend jaar), stellen we conceptteksten op die we met de betrokken experts delen voor feedback. 

Een definitief concept van de gehele Schaduwrapportage 2.0 sturen we eind april 2024 rond voor ondertekening. Voor de zomer van 2024 sturen we de ondertekenende Schaduwrapportage 2.0 naar het CEDAW-Comité.

Ter voorbereiding op de Constructieve Dialoog tussen Nederland en het CEDAW-Comité, die eind september/ begin oktober 2024 plaatsvindt, organiseren we voor de zomer van 2024 nog een achterbanbijeenkomst.

Oproep om schriftelijke input te sturen

Terug naar de eerste vervolgstap: zoals eerder beschreven, was de algemene expertbijeenkomst slechts het begin van het proces. We nodigen alle experts uit om hun kennis en inzichten schriftelijk te delen voor woensdag 11 oktober 2023 met het schrijfteam via schaduwrapportage@gmail.com. Dit geldt voor activisten, ervaringsdeskundigen, vertegenwoordigers van non-gouvernementele organisaties en onderzoekers. Jouw input is van grote waarde en vormt mede de basis voor de Schaduwrapportage 2.0.

Wel merken we nog graag op dat we maar 6600 woorden hebben in totaal voor de Schaduwrapportage 2.0. Daarom vragen we je ons een bondige beschrijving toe te sturen van de kwestie die je wilt aankaarten. Waar mogelijk vragen we je om bronvermeldingen of verwijzingen naar relevant onderzoek als onderbouwing mee te sturen. Veel dank alvast!

Het schrijfteam,

Janna Visser, Petra Snelders, Linda Mans

Nieuw schrijfteam lid: Janna Visser

Onlangs is Janna Visser toegetreden tot het schrijfteam van de schaduwrapportages. Hieronder een korte introductie:

Janna Visser werkt als onafhankelijk feministisch consultant, projectmanager en onderzoeker, met name op het gebied van gendergelijkheid, vrouwenrechten, inclusie en sociale verandering. Tijdens haar studies Bestuurskunde en Gender Studies heeft zij stage gelopen bij een Tweede Kamerfractie waarbij zij zich verder heeft verdiept in het VN-Vrouwenverdrag en het emancipatiebeleid in Nederland. Tot 2020 is Janna werkzaam geweest bij Solidaridad als genderadviseur. Naast haar huidige werk als onafhankelijk consultant is zij één van de medeoprichters van ‘TRIP - Learning for Social Impact’, een collectief dat leren en kennisdeling voor sociale impact faciliteert. Janna werkt graag samen met gepassioneerde individuen, groepen en organisaties die willen bijdragen aan een inclusieve en duurzame wereld.